- ՈՒԽՏԱՒՈՐ
- (ի, աց.) NBH 2-0543 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 7c, 8c, 9c ա.գ. εὑξάμενος, ἡυγμένος vovens, vel orans, votum habens, devotus. Որ ունի ինչ ուխտեալ աստուծոյ, կամ խնդրէ ուխտիւք չափ յաստուծոյ. ուխտադիր. որպէս նազովրեցի. եբր. նազիր, նէծիր. որ եւ Նուիրական. Սրբեալ. Աղօթական. Ընծայաբեր. *Այս օրէն իցէ ուխտաւորին, եւ այլն. տե՛ս Թուոց. ՟Զ. 13. 18=21: *Ուխտաւոր աստուծոյ եղիցի մանուկն անդստին յորովայնէ մօր իւրոյ. Դտ. ՟Ժ՟Գ. 5. 7: ՟Ժ՟Զ. 17: *Առից յերիտասարդաց ձերոց յուխտաւորս. Ամովս. ՟Բ. 11: *Տայ զուխտս ուխտաւորի: Սրբեցան ուխտաւորք նոցա: Ածէին զուխտաւորսն՝ որոց լցեալ էր զաւուրս իւրեանց. ՟Ա. Թագ. ՟Բ. 9: Ողբ. ՟Դ. 7: ՟Ա. Մակ. ՟Գ. 49: Առ քաջ իմացուած սուրբ դրոց գիտեա՛ ինձ զեբրայական ձայնքս, զի նիտա ՝ է որոշումն, զատումն, նուիրումն. նատար ՝ ուխտել. նէտէր ՝ ուխտ. նուէր. նազար ՝ ուխտել, սրբել. նէզէր ՝ սրբութիւն, սրբազան ինչ. իսկ նազիր, նազովրացի, սրբեալ տեառն, նուիրարական, ուխտական, ուխտաւոր. որ եւ սեպհականեալ անուն փրկչին՝ որպէս գլխոյ ամենայն ուխտաւորաց եւ ուխտից: Ա՛յլ է ըստ եբր. եւ նածար, դիտել, պահել. նէծէր ՝ տեսչութիւն, եւ ծաղիկ. որպէս եւ նաշի ՝ իշխան, եւ այլն: Իսկ Ել. ՟Լ՟Ը. 8. *Կանանց ուխտաւորաց». յն. պահեցողաց. եբր. ծում: Եւ ՟Ա. Թագ. ՟Բ. 22. *Զկանայս ուխտաւորս». յն. մերձակայս. եբր. նիծապ: ՈՒԽՏԱՒՈՐ. Ըստ հեթանոսական կրօնից. *Աշխատեցաւ մովաբ ի մեհեանս իւր, եւ մտցէ ուխտաւոր ի ձեռագործս իւր» իմա՛ աղօթել եւ նուիրել ինչ. Ես. ՟Ժ՟Զ. 12: *Յեօթն բագինս մեհենիցն ուխտաւոր լինել պատկերաց կռոց. Ագաթ.: ՈՒԽՏԱՒՈՐ. Ըստ քրիստոնէից՝ այն որ աղօթիւք եւ ընծայիւք մատչի յեկեղեցի եւ ի վկայարանս. *Յաղագս ուխտաւորաց եւ պտղաբերից ի սուրբ եկեղեցի աստուծոյ: Յիշեա՛ տէր զուխտաւորս եւ զպտղաբերիչս: Աղաչեա՛ վասն քո ուխտաւորացս: Ամենայն խնդրուածք ուխտաւորացն կատարին բարեխօսութեամբ սրբոյն. Ժմ.: Պտրգ.: Շար.: Ճ. ՟Գ.: *Մտին առաջի սուրբ ոսկերացն յովաննու (մկրտչի). ուխտաւոր լինէին, եւ խնդրէին յաստուծոյ՝ լինել նոցա այցելու եւ օգնական. Բուզ. ՟Ե. 43: ՈՒԽՏԱՒՈՐ. Ժառանգաւոր. վիճակաւոր. եկեղեցական. կղերիկոս. *Գրեաց թագաւորն եպիսկոպոսաց, ուխտաւորաց, եւ ժողովրդականց: Ի լիբիա եպիսկոպոսացն առաքեաց, եւ ուխտաւորաց, եւ ժողովրդականաց. Սոկր. ՟Բ. 23. 24: *Եթէ ուխտաւոր, լուծցի. եւ եթէ աշխարհական, որոշեսցի. Յհ. իմ. ատ.: ՈՒԽՏԱՒՈՐ. Վանական. կրօնաւոր. միանձն. եւ Միանձնուհի. հաւատաւոր. *Իսկ ձեր ուխտաւորքն, ասեն, ընդէ՞ր են մսահատք: Մեր ուխտաւորքն կարճեն զանձինս ի կերակրոց, զի սրբութիւնն դիւրաւ պահիցեն. Եզնիկ.: *Զի՛նչ օրինակ առ ուխտաւոր կուսանսն տեսութիւն արասցուք. Բրս. հց.: ՈՒԽՏԱՒՈՐ ԽՈՐՀՈՒՐԴ ասի՝ բարի կամ չար, այն՝ զոր դնէ ոք ի մտի ի գլուխ տանել ոգւով չափ, կամ ուխտիւք ցանկանալով. *Որպէս թէ ոք մազ կլանէ, այսինքն ուխտաւոր խորհուրդք ամբարշտաց. Համամ առակ. (ուրեթէ ընթերցցիս՝ ուղտաւոր, լինի ոխակալ):
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.