ԶԳԱՅԱՒՈՐ — (ի, աց.) NBH 1 0725 Chronological Sequence: Unknown date ա. Զգայուն. զգացօղ. եւ Մտաւոր. իմացական. *Հոգին Սուրբ կենդանի, որ ինքն սուրբ է, եւ սրբէ զամենայն բոյսս ծննդեան զգայաւոր. Կոչ. ՟Ժ՟Դ. յն. զամենայն բնութիւն իմացական … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԱՆՁՆ — (ձին, ձինք, ձանց.) NBH 1 0192 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. (լծ. հյ. ինձ, ինձէն, ինքն. եւ ար. ինս, ինսան.) Ինքնութիւն իմացական եւ բանաւոր էակի՝ դիմաւ որոշելոյ. անհատն բնութենակից … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՆԱԿԱՆ — (ի, աց.) NBH 1 433 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 7c, 8c, 10c ա. λογικός rationalis, ratione et oratione praeditus Ունանկ ներքին եւ արտաքին բանի, այսինքն բանականութեան եւ խօսողութեան. բանաւոր. տրտմաբան. մտաւոր. իմացական. ասուն. խօսուն … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՆԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 1 434 Chronological Sequence: Unknown date, 10c, 12c գ. λόγος, λογισμός, λογιότης ratio, rationis compotem esse, rationalitas Ունելն զբան ներքին եւ զարտաքին. տրամաբանօղ եւ խօսուն գոլն. տարբերութիւն բանաւորաց յանբանից. մարդկութիւն. եւ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՆԱՒՈՐ — (ի, աց.) NBH 1 435 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 9c, 10c, 12c ա.գ. λογικός rationalis, et intellectualis Բանական. տրամաբանօղ. մտաւոր. իմացական եւ խօսուն. *Մարդ է կենդանի բանաւոր: Շնորհես բանաւոր կենդանի՝ մարդ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲՆԱԲԱՆԱԿԱՆ — (ի, աց.) NBH 1 494 Chronological Sequence: Unknown date, 6c, 7c, 11c ա. Ի բնէ բանական. իմացական. *Մեք եւ հրեշտակք բնաբանական ելով. Քեր. քերթ.: Եւ Բնախօս. *Հերակլիտոս եւ դիմոկրիտոս բնաբանականք ելովʼʼ. իբր նիւթապէս քննօղք բնութեան. Նոննոս.:… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԶԳԱՅՈՒՆ — (յնոյ, ոց.) NBH 1 0725 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 10c, 12c ա. αἱσθητικός sensitivus Զգայական. իբր ունակ զգայութեան. զգացօղ. ըմբռնօղ զզգալիս զգայապէս. *Լուարո՛ւք ինձ կղզիք. հրաւիրէ իբրեւ նշան ինչ զանզգայականսն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԻՄԱՆԱԼԻ — (լւոյ, լեաց.) NBH 1 0846 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c ա. νοητός, νοερός intelligibilis, intelligentia percipiendus. Ըմբռնելի մտօք. ճանաչելի հոգւով. անկեալ ընդ տեսութեամբ մտաց, եւ ոչ աչաց.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԻՄԱՆՈՂ — ( ) NBH 1 0846 Chronological Sequence: Unknown date, 8c, 9c, 12c ա. Որպէս իմացօղ. իմացական. մտառու. *Ոգի առեր իմանող, որով զաստուած իմանաս: Ողջախոհաբար իմանող. Բրս. հայեաց.: *Ոչ միայն չյանդիմանեցաւ իբրեւ զխոտորնակս իմանօղ, այլ եւ զվարձ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԻՄԱՍՏ — (ի, ից.) NBH 1 0846 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 12c գ. իմացուած բանի. միտք եւ դիտաւորութիւն ասացելոցն. իբր sensus, mens. բանին միտքը. ... *Զսաղմոսս ունի զիմաստ բանքս. Խոսր.: *Ոչ որքան է զօրութիւն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
