ԿԻՐ

ԿԻՐ
I. (կրոյ, ոց.) NBH 1-1099 Chronological Sequence: Unknown date, 8c, 10c, 12c, 14c գ. որ եւ ար. պ. քիրէճ, քէճ, սաուճ. իսկ վր. կիրի, է կուպր. τίτανος , κονία calx, gypsum. այրեցածն քարի՝ ողողեալ ջրով եւ շաղեալ՝ ʼի պէտս շինուածոյ եւ ծեփածոյ. որ յոմանց շփոթի ընդ Բուռ, որ է ալչի. *Կրով եւ մանր աւազով մածուցեալս. Խոր. ՟Ա. 15: *Կրով ձուլել, կամ պարսպել. Յհ. կթ.: *Անապակ կրոց եւ քարի ընդ միմեանս խառնեալ. Արծր. ՟Ե. 7: *Զի թէ ոչ ձմեռն եւ գարուն, խրշէր եւ կիր գործէր արեգակն զաշխարհս. Ոսկիփոր.: *Անկան ʼի կիրն: Հանին ʼի կրէն. Հ=Յ. յնվր. ՟Ի՟Գ.: *Տիտանոս, կիր. Գաղիան.: *Ա՛ռ կիր, որ է ալչին: Կիր անապակ: Կիր զձեթն քաղէ. Վստկ.: ԿԻՐ կոչի առ բժիշկս եւ Ազգ ինչ սպիտակ արածի եւ խաղաւարտի: Գաղիան. որպէս յն. ալֆօ՛ս. ἁλφός albus, et species albae vitiliginis. II. ԿԻՐ 2 (կրի.) NBH 1-1099 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 10c, 12c, 13c գ. πάθος, πάθημα passio, affectio. Եզականն բառիս ԿԻՐՔ, զոր տեսցես զկնի, որպէս արմատ Կրել բային. այսինքն Կրումն. կրելութիւն, հակադրեալ ներգործութեան, եւայլն. *Բայ է բառ, որ ներգործութիւն է, գանեմ. եւ կիր, գանիմ. թրակ. քեր: Թեթեւ, վերին. եւ ներհական սոցունց՝ կիր, ծանր, եւ ʼի խոնարհ ... զողորկ դարձեալ, եւ զխոշոր՝ կրի պատճառն ամենայն ոք տեսեալ. Պղատ. տիմ.: *Առաջին կիրն ʼի նոցունց՝ առանց զգայութեան զկրեալն եցոյց առ ոսկերօքն եւ հերօքն. անդ: *Եւ առ ինձ իսկ նոյն կիրդ է ... այսոքիկ կիրքս ʼի մեզ իբրու աղիք ոմանք կամ լարք գոլով՝ բերեն զմեզ. եւ հանդէպ միմեանց ձգելով ʼի ներհական գործս. Պղատ. օրին. ՟Ա: ԿԻՐ. յեզականն՝ որպէս լծորդ ընդ հյ. իր. եւ ընդ յն. խրիա՛. χρεία usus. է Պետք, վար, այս ինքն վարումն. պիտանութիւն. գործականութիւն. գործ. *Անկար է ոմանց ʼի վար եւ ʼի կիր եւ ʼի պէտս (յն. մի բառ) առաւելութիւնն սորա. Փիլ. այլաբ.: Եւ ըստ այսմ միշտ վարի առընթեր յաջորդ բայիցս: ն. Ի ԿԻՐ ԱԾԵԼ. ն. Ի ԿԻՐ ԱՌՆՈՒԼ. Ի ԿԻՐ ԱՐԿԱՆԵԼ. χράομαι utor, usurpo. Վարել ʼի պէտս ʼի վար արկանել. ʼի գործ արկանել. վարիլ իւիք. ʼի մէջ բերել. յիշել. գործածել, բանեցընել. ... *Զպարգեւ փրկելոցն՝ զոր ընկալան, ʼի կիր ածէ. Շ. ՟ա. պ. ՟Գ: *Զպէսպէս երանգս դեղոցն ʼի կիր ածի եւ յիշատակեցի. Լմբ. ատ. եւ Լմբ. ժղ.: *Ի կիր առնուլ զբանս, զվկայութիւն, զանունն աստուծոյ, եւայլն. Ագաթ.: Նախ. մակ. եւ Նախ. սղ.: Խոսր.: Շ. բարձր.: Լմբ. սղ. եւ Լմբ. ժղ.: *Յետ վեց աւուր, եւ միւսն՝ եթէ յետ ութ աւուր. սա զառաջինն ոչ առնու ʼի կիր, իսկ միւսն զբովանդակն. Կիւրղ. ղկ.: *Ի կիր արկանել զբանս, զվկայութիւն, զհամարձակութիւն, զխրատաբանութիւնս, զզօրութիւն, զբարկութիւն, զնետս եւայլն. Եւս. քր.: Ագաթ.: Նիւս.: Պիտ.: Նար.: Խոսր.: Սարգ.: Ճ. ՟Ա.: *Մի ըստ միոջէ զյանդգնութիւն նոցա ʼի կիր արկանէʼʼ. այս ինքն ʼի մէջ բերէ. Սարգ. յկ. ՟Զ: *Զզաքարիայ եւ զորդոյն իրս ʼի կիր արկանէ, եւ ոչ զքրիստոսին, վասն որոյ զբանն կանխեաց: Ընդէ՞ր աստանօր զյովսէփ ʼի կիր արկանէ. Կիւրղ. ղկ.: Ի ԿԻՐ ԱՐԿՈՒՄՆ. χρῆσις usus Վարումն. Գործածութիւն. ... *Արհեստի մտածութիւն, եւ ʼի կիր անկումն օրինացն. Արիստ. աշխ.:

հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Полезное


Смотреть что такое "ԿԻՐ" в других словарях:

  • ՆԵՐԳՈՐԾՈՒԹԻՒՆ — ( ) NBH 2 0417 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 8c գ. ἑνέργεια, ἑνέργημα efficx operatio, actio, actus, effectus, muneris functio եւ այլն. Գործողութիւն զօրաւոր՝ գործունեայ՝ ազգոյ՝ աջողակ եւ որպէս բնական, առնելութիւն. ազդեցութիւն.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՊԷՏՔ — ((պիտոյից), զպէտս, պիտօք.) NBH 2 0647 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. χρεία, χρῆμα, χρῆσις , ἁσχολία necessitas, indigentia, negotium, sus, vacatio τὸ χρείσιμον, δέοντα utile, debita,… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԱԾԵՄ — (ածի, ա՛ծ.) NBH 1 0020 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 14c ն. ἅγω, ἁνάγω, ἑπάγω, προάγω duco, adduco Բերել. մերձ կամ առաջի դնել, կացուցանել. ... *Ած զնոսա առ Ադամ ... ած զնա առ Ադամ: Ա՛ծ զնա… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԶԱՌԻԿ — ( ) NBH 1 0716 Chronological Sequence: Unknown date, 7c, 13c, 14c գ. ἁρσενικόν arsenicum, auri pigmentum Հող կարմիր, որպէս ներկ ներկ հանքային, ազնիւն ոսկեգոյն, ʼի կիր արկեալ յոսկերչաց՝ զգուշութեամբ, զի է թունաւոր. ... *Արսենեկ, զառիկ. Գաղիան.:… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԽՈՍՐՈՎԱՅԻՆ — ( ) NBH 1 0969 Chronological Sequence: 11c, 12c, 13c, 14c ա. որ ինչ հայի առ խոսրով արքայ հայոց կամ պարսից. զի թուականն հայոց եդաւ ʼի մովսեսէ կաթողիկոսէ յաւուրս Խոսրովու առաջնոյ պարսից արքայի, յայս միտ ասի. *Ըստ խոսրովային թուոյ հայկազանցս հինգ… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԿԻՐՔ — (կրից.) NBH 1 1100 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 12c գ. πάθος, πάθη, πάθημα passio, perpessio, affectio, afflictio, calamitas եւն. նոյն ընդ Կիր՝ որպէս արմատ Կրելոյ. (հակադրեալ ներգործութեան.) եւ ընդ Կարիք …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ԿՐԱՋՈՒՐ — ( ) NBH 1 1133 Chronological Sequence: 12c գ. Ջուր, յոր խառնեալ է կիր. կամ կիր ջրախառն. *Ջուր տեղեացն սպիտակ, որպէս կրաջուր, եւ էր աղի. Ուռհ …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՄԱԽԱՄ — (ացայ, ցեալ կամ խեալ. խացօղ կամ խող.) NBH 2 0189 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 10c, 12c, 13c չ. φθονέω invideo, livesco. (լծ. ռմկ. ոխալ, եւ մխալ.) Նախանձիլ. խանդալ. յաչաղել. չարակնել. զչարիլ. բախշիլ. ... *Մի՛ մախասցիս …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՎԱՐ — (վարք.) NBH 2 0789 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 12c, 13c, 14c գ. (լծ. յն. արու՛րա, արօդրի՛ասիս. լտ. արա՛ցիօ ). ἁροτρίασις aratio. Արօրադրութիւն. հերկագործութիւն. ցանումն սերմանեաց. եւ տեղին հերկեալ.… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • ՎԱՐԵՄ — (եցի.) NBH 2 0793 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 8c, 12c, 13c ն. պ. վարանտէն (ըստ ամենայն նշ.) Նոյն է եւ յն. լտ. արօ՛օ, ա՛րօ. ἁρόω aro ἁροτριάζω sero σπείρω semino, spargo κατασπείρω dispergo. Վար առնել կամ ʼի վար… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»