- ԿԻՐՔ
- (կրից.) NBH 1-1100 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 12c գ. πάθος, πάθη, πάθημα passio, perpessio, affectio, afflictio, calamitas եւն. նոյն ընդ Կիր՝ որպէս արմատ Կրելոյ. (հակադրեալ ներգործութեան.) եւ ընդ Կարիք, որպէս վիշտ, նեղութիւն, չարչարանք, անցք, այլայլութիւն զգայական. Յօժարութիւն. եւ ընդ Քարշ, որպէս իրք՝ զորս կրէ ոք յանձին. ախտ. եւ Շարժումն ներքին. քաշածը, քաղելը. ... *Առանց կիրս կրելոյ է աստուածութիւնն, այլ իբր զթշնամանեալ խօսի. Մխ. երեմ.: *Կրեաց (տէրն ʼի մարմնի) զկամաւոր կիրսն եւ զչարչարանսն: Կիրք՝ քաղցնուլն, վաստակիլն, բեւեռիլն ʼի խաչին. ներգործութիւն խաւարել զարեգակն, եւայլն. Ճ. ՟Է.: *Ճանապարհորդեալ ընդ ամենայն կիրս մարդկային կենցաղոյս առանց մեղաց. Պտրգ.: *Սոյնպէս լիցի եւ մեզ աստուածեղէն զօրութեամբն ընդ ամենայն կիրս անցանել առանց յանցման. Յճխ. ՟Բ: *Կիրք տրտմութեան: Բարեմտութեանն կիրք: Ըստ շնորհալից կրիցն: Պիտ.: *Կրիցս կարեաց: Տաժանմամբ կրից: Կիրս կսկծելիս: Կենարարն կրիւք: Ընդ խչի քո կրից: Ընդ մերում կրիցս կարեկցելով: Անբռնադատ կրիցն: Դու ʼի վեր քան զկիրս երկրիս. Նար.: *Ամօթն, հոգւոյ է կիրք. Լմբ. սղ.: ԿԻՐՔ. որպէս որակութիւն, եւ պէսպիսութիւն, այլայլութիւն բնական իրաց, զգածմունք.բերմունք. LACKING 7 lines ԿԻՐՔ. որպէս Բնաւորական յատկութիւն. վիճակ. գովելի հանգամանք՝ զոր կրէ ոք յինքեան, այս ինքն տիրապէս ունի. եւ Վարք՜ կիրթք. *Յիւրմէ աստուածութենէն եւ յաստուածավայելուչ կրիցն ոչ անկանէր: Զիւրաքանչիւրոցն (անձանց) զառանձնաւորութիւն եւ զյատկական կիրսն: Այն կիրք՝ որ անկաւոր աստուածութեանն է, հասարակաց է: Առաջի դնէ նոցա զկիրս առաքինութեան՝ պանդուխտս զնոսա ասելով եւ նժդեհս. զի այս կիրք կարի իմն յանկաւորք են առաքինութեան. Սարգ. ՟ա. պ. ՟Ը: եւ ՟Ա. ՟Դ: *Զհետ կամացն աստուծոյ ʼի կիրս կացեալ առաքինութեանց. Յհ. իմ. եկեղ.: *Յաստուածային վարքս ճգնեալ, եւ զանմարմնոց կիրս ընկալեալ. Յիսուս որդի.: Ըստ քերականաց՝ Յատկութիւնք առոգանութեան ʼի տրոհումն եւ ʼի զօդումն վանկից. *Կիրք երեք. ապաթարց, ենթամնայ, ստորատ. Քեր. թրակ. ʼի վերջն: Իսկ իբրեւ նշանակ կրաւորական բայից՝ տե՛ս ԿԻՐ:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.