- ՆԱԽ
- (-) NBH 2-0384 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c մ. πρῶτως, -ον, πρότερον primum, prius, ante, anteruius. Յառաջն. յառաջ ժամանակաւ. կանխաւ. եւ Զառաջինն. յառաջոյ. յառաջագոյն ըստ ժամանակի՝ ըստ տեղւոյ՝ ըստ կարգի. (որ յածանցս լինի Նահ. արմատն է արքի, յարգի. առաջ. առաջին. յորմէ յն. էն արխի՛, ʼի սկիզբն. եւ էնարխօս, նախկին). առաջ, առաջուց, առջեւէն .... նախ եւ առաջ, մէյ մը որ. ... *Նախ ժամանակական է ձայն. Բրս. իսկզբանէ.: *Ոմմինքն նախ բնակեալ էին ʼի նմա: Տարցի նախ զվասն մեղացն, եւ զերկրորդն արասցէ յողջակէզ: Նախ վասն իւրեանց մեղացն պատարագս մատուցանել, եւ ապա վասն ժողովրդեան: Կամէի նախ առ ձեզ գալ: Ե՛րթ նախ հաշտեա՛ց: Հա՛ն նախ զգերանդ: Նախ հրէի, եւ ապա հեթանոսի: Նախ զռաաքեալս, երկրորդ զմարգարէս. եւ այլն: *Որ ծնանի ոք բարի ինչ կամ չար, իրաւունք են՝ զի նախ ինքն վայելիցէ. Ոսկ. եբր.: *Մասունք նոցա են վեց. նախ՝ վերծանութիւն, երկիր՝ զրուցատրութիւն, երիր, եւ այլն. Թր. քեր.: ա. ՆԱԽ. ա. πρῶτος, -η, -ον primus, -a, -um. Առաջին. գլխաւոր. նախկին. հին. առջի. ... *Նախդ ʼի վկայս. Շար.: *Նախն նահապետ ադամ: Մովսէս, յեսու, եւ նախն քան զնոսա յովսէփ: Նախն մեր յովսէփ. Եւս. քր. ՟Ա: *Նա՛խ տեսակ արժանի գոռոզութեանʼʼ. այսինքն առաջինն տեսլեամբ, կամ նշանաւորն արժանի է իշխանութեան. Պորփ. յԵւրիպիդեայ.: *Նախն ժամանակիʼʼ. այսինքն որ է յառաջ քան զժամանակս եւ զյաւիտեանս. ՃՃ.: *Արդ այսք եւ նախք ըստ արարողին իմաստութեան կազմեցաւ. Նիւս. կազմ. ՟Բ: մ. ՆԱԽ ԱՌԱՋԻՆ. մ. ՆԱԽ ԵՒ ԱՌԱՋԻՆ. ՆԱԽ ԶԱՌԱՋԻՆՆ. Նոյն ընդ Նախ. ... *Լսել նախ առաջին արժան է, եւ ապա գործել: Նախ առաջին՝ ծառայիցն դնէ տիրասէրս լինել. երկրորդ անանդամ, եւ այլն. Փիլ.: *Մաքրելի՛ է նախ առաջին զինքն, եւ ապա ընդ սրբոյն խօսելի: Ծանի՛ր զքեզ նախ առաջին. Առ որս. ՟Բ: *Նախ եւ առաջին կամիմ լսել ʼի ձէնջ, եթէ զի՞նչ համարեալ եմ ես ձեզ. Փարպ.: *Յանհատսն նախ եւ առաջին տեսանի պատահումն, յետ այսորիկ ապա ʼի տեսակս. Լծ. պորփ.: նխ. ՆԱԽ ՔԱՆ. նխ. Տ. ՅԱՌԱՋ ՔԱՆ. πρό ante. *Նախ քան զամենայն՝ սէր սերտ ունել: Տալ նախ զկրտսերն քան զերէց. եւ այլն: *Նախ քան զյաւիտեանս. Շար.: Ժմ. եւ այլն:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.