- ՏԵՍԻԼ
- (սլեան, անց.) NBH 2-0868 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 12c գ. εἷδος species, forma ὅψις, ὄρασις aspectus, facies, visus ἱδέα idea. Տես. տեսակ. տեսութիւն. որպէս Երեւոյթ դիմաց. կերպարան. հայեցուած. երեսք. պատկեր. նմանութիւն. *Զազիրք տեսլեամբ: Գեղեցիկս տեսլեամբ: Տեսիլ նորա իբրեւ զտեսիլ սառին: Իբրեւ զտեսիլ որդւոց թագաւորի: Աչք նորա իբրեւ զտեսիլ արուսեկի: Եւ էր տեսիլ նորա իբրեւ զիփայլակն: Իբրեւ զտեսիլ բորոտութեան ʼի մորթ մարմնոյ նորա: Թխացան քան զածուխ տեսիլք իւրեանց: Տեսիլ փառացն տեառն իբրեւ զհուր բորբոքեալ: Եւ ոչ զտեսիլ նորա տեսէք: Եղեւ տեսիլ երեսաց նորա այլակերպ: Իջանել հոգւոյն սրբոյ մարմնաւոր տեսլեամբ իբրեւ զաղաւնի ʼի վերայ նորա: Փափաքէ պատկերի մեռելոյ անշունչ տեսլեան: Այնպէս անշքեսցի տեսիլ քո ʼի մարդկանէ. եւ այլն: Կամ *Ազնիւ երեսօք, եւ գեղեցիկ տեսլեամբ յոյժ: Երեսք նորա եւ տեսիլ նորա ահագին յոյժ: Տեսիլ արածին զնստագոյն: Մի՛ ապականիցէք զտեսիլ մօրուաց ձերոց: Տեսիլհ անուոցն իբրեւ զտեսիլ ական կարկեհանի. եւ այլն: Կամ *Իբրեւ զտեսիլ հրեշտակի աստուծոյ: Տեսիլ հրոյ կամ լուսոյ, աղեղան, մարդոյ: Ի տեսիլ աչաց քոց. եւ այլն: ՏԵՍԻԼ. ὁπτασία, ὄραμα, ὔπνος, ὅναρ visio, apparitio, somnus. Յայտնութիւն. երեւումն իրաց առ յաստուծոյ. ցուցակութիւն. երազ ճշմարիտ. անուրջք ʼի քուն. եւ Երեւոյթք առ աչօք. *Ի մի՛տ առ զտեսիլդ: Տեսի ես դանիէլ միայն զտեսիլն, եւ արքն՝ որ ընդ իս էին, ոչ տեսին զտեսիլն: Անցեալ տեսից զտեսիլն զայն մեծ: Ի տեսլեան գիշերի: Տեսլեամբ երեւեցայց նմա: Բարձր բազկաւ, եւ մեծամեծ տեսլեամբք: Ասէ ցիս հրեշտակ աստուծոյ ʼի տեսլեան: Եւ էր տեսիլ երազտոյն օրինակ այս: Խելամուտ էր ամենայն տեսլեան երազոց: Ոչ գոյր տեսիլ՝ որ դուշտեէր. եւ այլն: Կամ *Եղիցես յիմարեալ վասն տեսլեանց աչաց քոց՝ զոր տեսանիցես: Զարհուրեցուցանես զիս երազովք, եւ տեսլեամբք հարկանես զիս: Տեսիլս սուտս եւ ըղձութիւնս. եւ այլն: *Ի տեսլեանց անցանել. (որպէս երազափորձութիւն). Կանոն.: *Սքանչելի տեսլիւք եւ ահագին արուեստիւք: Ահագին տեսլեօք. Եփր. աւետար.: ՏԵՍԻԼ. θέατρον theatrum, spectaculum. Տեսարան. հանդէս. ցոյցք. ... *Տեսիլ եղեաք աշխարհի եւ հրեշտակաց եւ մարդկան. ՟Ա. Կոր. ՟Դ. 9: *Յորմն վարսել հրամայէ ʼի տեսիլ ամենայն անցաւորաց. Խոր. ՟Ա. 12: *Արար նա անդ տօն տեսլեան խտղու. Եւս. պտմ. ՟Բ. 10: *Ազգի ազգի տեսիլք մոլեգինք լինին ʼի քաղաքս բազումս. բայց մեք ունիմք զտեսիլ մեծամեծաց սքանչելեացն աստուծոյ: Որ ոք զտեսիլ աշխարհիս սիրեցին տեսանել: Տեսօղ պէսպէս տեսլեանց երեւելի արարածոցս. Վեցօր. ՟Դ. ՟Զ: ՏԵՍԻԼ. ὄρασις visus. որպէս Տեսութիւն աչաց. տեսանելն. եւ Տեսանելի իրք. *Որպէս տեսիլս աչաց զարեգական զլոյս: Տեսիլ աչացն է հաւատարիմ, եւ ոչ լուր ականջացն: Միայն տեսլեանն զգայութեանց աստուած ծագեաց լոյս. Յճխ. ՟Գ: Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Ա: Փիլ. իմաստն.: *Ի տեսիլ մարմնացելոյն ժամանեալ: Ի տեսիլ հրաշից փառաց միածնին: Գային ամենեքեան ʼի տեսիլ սքանչելեացն. Շար.: Ճ. ՟Բ.: *Զանազան տեսիլ տանջանաց: Ազգի ազգտի տեսիլ տանջանաց. Ճ. ՟Ա.: ՏԵՍԻԼ. θεωρία theoria, contemplatio. Տեսութիւն մտաւոր կամ իմաստասիրական. զննութիւն. *Իմաստասէրի լինելով, եւ տեսլեամբ բնութեան պարապեալք. Փիլ. ՟ժ. բան.: *Բասիլիոս զբարձր զամենայնիս (այսինքն զտիեզերացս) զարդարանս դիւրաւ ըմբռնելի բազմաց ʼի ձեռն իւրոյ տեսլեանն արար: Գիտուն եւ ծանօթ ʼի ձեռն իւրոյ իմաստութեանն տեսլեամբ՝ աշակերտացն գործեաց. Նիւս. կազմ. ՟Ա:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.