ԱՒԵԼԻ

(լւոյ, լեաց.) NBH 1-0393 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 10c, 11c, 12c, 13c, 15c ա. πλείων, περιττός, περισσός plus, plurimus, redundans, nimius, praestans Յաւելեալ ինչ. առաւել. յոլով. շատ եւս. մեծ եւս. էւել, էւելի. ... *Զի՞նչ աւելի է, զի պահեցաք զպահպանութիւնս նորա: Զի՞նչ աւելի է հրէին, կամ զի՞նչ օգուտ ʼի թլթատութենէ անտի: Աւելի առնուցուն: Աւելի դատաստան ընդունիցին: Աւելին քան զայն ʼի չարէն է. եւ այլն: *Մի՛ պարծիք, թէ աւելի ինչ քաջւոթեամբ յաղթեցէք մեզ. Եւ ի՞ւ երեւիմ քան զոքն աւելի. Փարպ.: *Աւելի քաջ քան զմովսէս. Եփր. համաբ.: *Ես ոչ միայն չեմ յաւելին (մասին արդարութեան), այլ եւ ʼի նուազ համեմատին. Յիսուս որդի.: *Աւելի տանջանք քան զամենայն մարդկան. Ագաթ.: *Յաղագս անչափին եւ աւելւոյ: Ոչ դուզնաքոյ, եւ ոչ աւելւոյ նիւթոյ պէտք էին աշխարհի առ կազմութիւն. Փիլ. այլաբ. եւ Փիլ. նխ. ՟բ.: *Հարիւր դահեկանի, եւ թերեւս եւ՛ս աւելոյ: Նոցայն աւելիք էին, եւ սորայս կարեւորք: Ի բազմութենէ աւելեաց եւ՛ս վաղնջուց (այսինքն ʼի յոլովից հնագունից). Ոսկ. փիլիպ. եւ Ոսկ. մ. ՟Բ. 5: եւ Ոսկ. յհ. ՟Բ. 25: *Գրեթէ ըստ ամենայն ախտից, կամ ըստ աւելեաց (այսինքն յոլովից) այլայիլ պատահեաց մեզ. Արիստ. շարժ.: *Բազմացուցանէ յերեսնաւոր, կամ թէ յեւ՛ս աւելի ʼի հարիւրաւորն. Պիտ.: ԱՒԵԼԻ. περισσός, -όν, περισσότερος, -ον supervacuus, superfluus, -um Աւելորդ. անցեալ ըստ չափ, եւ վայրապար. *Աւելի է ինձ եւ գրել առ ձեզ. ՟Բ. Կոր. ՟Թ. 1: *աւելի՛ ձեզ եւ անդէպ՝ ա՛յլ մարզպան կացուցաենլ. Փարպ.: *Գործ աւելի համարիմ կալ եւ գնել ընդ նոսա յանդիմանութիւն. Վեցօր. ՟Ա: Իսկ Մծբ. ՟Ժ՟Թ. *առնէ զնոսա աւելիս ʼի կենաց իւրեանցʼʼ. կա՛մ ընթերցի՛ր ատելիս, կամ իմա՛ անպէտ եւ անշահ: գ. ԱՒԵԼԻՔ, աւելեաց. գ. Հինգ աւուրք յաւելեալք ամի ամի ʼի հայկական ամիսս թուեալս երեսուն եւեթ աւուրբք. որպէս եւ առ եբրայեցիս: Տօմար.: Յայսմաւ. եւ այլն: *Որպէս յայտ առնէ նհանջիդ երեք ժամն յաւելիսն յաւելադրեալ. Խոսր.: *Թողում ըզհինգ թիւ աւելեացն անքննական. Երզն. ոտ. երկն.: *Օրն հիգ էր աւելեացն ըստ եբրայեցւոց. Լծ. կոչ.: գ. ԱՒԵԼԻՔ, կամ ԱՒԵԼԻ. գ. ὐπερβολή excessus, ὐπερβολικῶς excessive Որպէս Առաւելութիւն բանի, չափազանցութիւն. որ եւ ասի ԸՍՏ ԱՒԵԼԵԱՑ, ԱՒԵԼԻ ԻՄՆ. *Ոմանք ասեն, թէ աւելի իմն է ասելն, եթէ ագահն կռապարիշտ է. չեն ինչ աւելեաց բանք, այլ՝ ճշմարտութեան. Ոսկ. եփես. ՟Ժ՟Ը: *Զիա՞րդ իցեն մի ագահն եւ կռապարիշան. աւելի է բանդ. Եփր. եփես.: *Ոմանց ըստ աւելեաց իմն թուի ասացեալ՝ իբրեւ աւելեաց ինչ ասացեալ իցեն միայն բանքս. Ոսկ. մ. ՟Ա. 16: ԱՒԵԼԻ ԱՆՈՒՆ. որ եւ ԱՒԵԼԱՁԱՅՆՈՒԹԻՒՆ. Մականուն. մակակոչ անուն. *Յիմ աւելի անունս (կամ անուանս, կամ զիմ եւ այլն) ʼի վերայ եդ. Ճ. Զ. ի Զենոբայ.: *Ըստ կարի աղաչանաց զանուն տեղւոյն փոխեցաք յիւր աւելի անունն (այսինքն կոչեցաք վանք գլակայ, որ էր մականուն զենոբայ). Զենոբ.: *Գորգ շատախօս, որ կոչեաց զանուն գաւառին իւրում շատախ վասն աւելի անուան իւրում. Մամիկ.: մ. ԱՒԵԼԻ. մ. Տ. ԱՌԱՒԵԼ. *Զի մի՛ աւելի եւս աշխատ արարից զքեզ. Գծ. ՟Ի՟Դ. 4: *Աւելի վասն այսր կարի խնդան ʼի մահ: Աւելի շապուհ առ զնորա քաջութեան փորձ. Փարպ.: *Արս չորեքհարիւր լոկ՝ թէ աւելի կամ պակաս՝ ունէր ընդ իւրն. Զենոբ.: ԱՒԵԼԻ ՔԱՆ. πλείον amplius Տ. ԱՌԱՒԵԼ ՔԱՆ. *Ոչինչ աւելի է իմ քան զաւուրս երկոտասան: Եթէ բանտիւ, աւելի քան զնոսա: Աւելի զերկոտասան բիւր մարդիկ: Եթէ ոչ առաւելուցու արդարութիւն ձեր աւելի քան զդպրացն. եւ այլն: