- ԳԻՏԵՄ
- (տացի, տեա՛, տօղ.) NBH 1-0556 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c ն. εἱδέω, εἵδω, οἷδα scio, (novi), ἑπίδομαι, γνώσκω cognosco, conscius, peritus sum (գտանի եւ Գիտա՛, տացի, տացօղ.) ռմկ. գիտնալ: Տե՛ս եւ ԳԻՏԵՆԱԼ. (լծ. եբր. իատա՛. յն. իտէ՛օ, ի՛տօ. յորմէ լտ. վի՛տէօ, տեսանեմ.) Ճանաչել որպէս եւ էն. մտօք տեսանել իբր աչօք եւ ստուգութեամբ. հասու, տեղեակ լինել. ըմբռնել. մակացու կամ ակահ լինել. ... *Գիտէր աստուած: Դուք ինքնին գիտէք: Գիտեմ ո՛րդեակ, գիտեմ: Գիտաց Յիսուս զխորհուրդս նոցա: Ոչ գիտէք զգիրս, եւ ոչ զզօրութիւն աստուծոյ: Ոչ գիտեմ զձեզ: Ի՞ւ գիտացից: Գիտելով գիտասջի՛ր: Ո՛չ գիտէ զամօթ: Ոչ գիտեմ (խղճիւ) զանձին գործեալ զանպատեհս. եւ այլն: *Յառաջագոյն գիտէր զսատանայէ, թէ թիւրելոց է: Կանխաւ գիտէր զՅակոբայ. Եզնիկ.: *Հաւաստեաւ գիտէ: Քաջ գիտէր: Դուք քաջագոյն գիտէք. Փարպ.: *Այլք ʼի փորձոյ գիտեն, իսկ աստուած բնութեամբ. Մխ. երեմ.: *Զսոյն սա գիտէ բանս (ըստ պատմութեանց) ընդ վիթխարի սկայիցն միաբանեալ. Յհ. կթ.: *Ի միոջէ որովայնէ աստուածայնոյն գիտէ զմեզ բանս (ըստ հաւատոց) վերստին ծնեալ. Մագ. ՟Ի՟Զ: կր. կր. դուն ուրեք վարի. *Առաւել քան զոր երեւիս մեզ, եւ գիտիս. Խոսր.: *Գիտութիւն միաւորիչ է գիտողացն եւ գիտեցելոցն. Դիոն. ածայ.: ԳԻՏԵԼ ասի ոճով՝ իբր Կարօղ լինել. սովոր լինել. ոչինչ դանդաղիլ. ոչինչ յերկուանալ. ... *Գիտէ տէր զաստուածապաշտս փրկել ʼի փորձութենէ: Գիտէք պարգեւս բարիս տալ որդւոց ձերոց: Ոչ գիտեմ աչառել երեսաց. ՟Բ. Պետ. ՟Բ. 9: Մտթ. ՟Է. 1: Յոբ. ՟Լ՟Բ. 22: *Գիտեն գիրք եւ վասն անշնչից այսպէս ասել. Ոսկ. յհ. ՟Ա. 25: *Վասն քո գիտես թողուլ զմեղս. Նար. ՟Ծ՟Գ: *Բազում անգամ գիտէ սէրն զարհամարհութիւն ծնանել. Լմբ. սղ.: ԳԻՏԵԼ. իբր Համարել. եւ Հասկանալ. իմանալ. ... *Ես զձեզ ինձ բարեկամս գիտեմ. Ագաթ.: *Ոչ եթէ արդարս եւ արժանիս զմեզ գիտեմք. Խոսր.: *Զթուղթն բարուքայ՝ բարուքայ գիտելի է, եւ ո՛չ Երեմիայի. Մխ. երեմ.: *Զգլխոյն՝ յոյնք ոչ զիսկզբանէն գիտեն, այլ՝ կարճ ʼի կարճոյ. Կիւրղ. ծն.: ԳԻՏԵԼ. γινώσκω agnosco որպէս Մերձենալ զուգաւորութեամբ. մտանել առ կին. ննջել. քունել: Տե՛ս եւ ԳԻՏԱՆԱԼ, եւ ԳԻՏԵՆԱԼ. *Կոյս, զոր այր ոչ գիտէր: Որ զայր ոչ գիտէն. Ծն. ՟Ի՟Դ. 16: ՟Ժ՟Թ. 8: *Եւ ոչ գիտէր զնա: Քանզի զայր ոչ գիտեմ. Մտթ. ՟Ա. 25: Ղկ. ՟Ա. 34: *Եթէ կին գիտասցի ʼի չորքոտանւոյ. Փիլ. ՟ժ. բան.:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.