- ՊԱՀ
- (ու, ուց, կամ ի, ից.) NBH 2-0585 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 10c, 12c, 13c գ. φυλακή, προφυλακή custodia, observatio, excubiae. Արմատ Պահելոյ. Պահպանութիւն. եւ Բաժանումն ժամանակի պահապանաց գիշերոյ, յերիս ժամս՝ մի պահ համարեալ. ... *Յառաւօտու պահուն: Ի սկզբան միջնոյ պահուն: Ել նմա վիճակն (շաբաթաւոր) պահ առ պահ ընդ արեւելս: Զցայգ պահ արկցուք զմեօք շուրջ: Որ պահէ զպահս գիշերականս: Ժամանեցին պահուց աչք իմ: Որպէս պահ մի գիշերոյ: Ի պահէ առաւօտու: Ի պահու իմում կացից: Ի գլուխ պահուց քոց: Ի չորրորդում պահու գիշերոյն: Յորում պահու գող գայ. եւ այլն: *Ի քո յանձնեալ պահն պա՛հ կալ. Պտմ. աղեքս.: *Առաջին եւ երեկոյին պահ՝ մարդոյն մանկութեան հասակն է. երկրորդ՝ երիտասարդականն է. երրորդ՝ ծերականն է. Մեկն. ղկ.: Իսկ Եսթ. ՟Թ. 26. 28: *Վասն այնորիկ կարգեցան աւո՛ւրքս այս պահոց. վասն զի եւ ժամանակն՝ իւրեանց բարբառովն ասի պահքʼʼ. յն. վիճակք. թերեւս առ նմանութեան յն. ձայնիցս՝ ֆրո՛ւրիօն, պահպանութիւն. եւ ֆրուրէ՛, վիճակք: Յայլեւայլ միտս ձգի եւ ասելն Նար. տաղ յար. *Դու պահից պատանդ՝ երաշխաւոր տիպ դիմառից: Իսկ անդ, *Պահ գիշերային քերովբն հնչէր՝ փողս հարկանէրʼʼ. իմա՛ ձայն տուեալ ըստ պահապանաց ʼի պահէ ʼի պահ: ՊԱՀ. φυλακή, φρούριον custodia, carcer, praesidium. Պահեստ. եւ բանտարկութիւն, կամ ʼի դիպահոջ արկանելն. զգուշութիւն. պաշարումն. ամրութիւն. (առաւել ընդ բայի.) *Եգիտ կոճեղս, բանտս, պահս. Եւս. քր. ՟Բ: *Արկցեն շուրջ զքեւ պահ: Շուրջ զքեւ պահ դիցէ: Կարգեցեր զինեւ պահ: Ի պահ զգուշութեան փակել: Պահ պատնէշ պաշարումն մատուցանէր. Եզեկ. ՟Ի՟Գ. 24: ՟Ի՟Զ. 8: Յոբ. ՟Է. 12: ՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Բ. 7: ՟Ժ՟Գ. 19: *Երկիւղ իսկ յումմէ՞ կայր, զի պահ տայր ունել: Իշխանքն՝ որ զերանելին զՍահակ ʼի պահ ունէին: Հրամայեաց պահ ունել ճանապարհին. Սեբեր.: Ճ. ՟Գ.: Տէր Իսրայէլ. մայ. ՟Լ.: *Արք տեղւոյն սկսան զանց ճանապարհին ունել. Զենոբ.: *Հրամայէ ʼի պահ արկանել (զաւուրս ինչ) զոչխար՝ որ պատարագելոցն էր. Փիլ. ել. ՟Ա. 2: *Գային պահ արկանէին շուրջ զանգեղ զամուր բերդաւն. Բուզ. ՟Դ. 24: *Առաքեաց Շաւուղ արս՝ ʼի պահ առնուլ զնա (այսինքն պաշարեալ պահել). Եփր. թագ.: *Զկարգս քրիստոնէից՝ զոր առի յաւանդ, այս է ʼի պահ. Լծ. նար.: *Բարւոք քեզէն քովին իսկ ձեռօք ետուր ʼի պահ զմեռեալն. Ոսկ. ես.: *Ո՞չ դու քեզէն կացուցեր զինուորս, եւ ʼի պահ ետուր զմեռեալն. Գէ. ես.: *Զպահ պէսպէս աղօթիցն շուրջ զիւրեւ կարգել. Լմբ. սղ.: *Պահ եւ ապաւէն զերկրպագեալ ամենեցուն զնոյն նշան կանգնէր. Ագաթ.: ՊԱՀ ԴՈՒՌՆ. Պահակն Ճորայ, դուռն ալանաց. *Զամենայն ազգս հաւաքեա՛, եւ անցո՛ ընդ պահ դուռն ʼի ներքո: Անդէն ʼի ներքոյ պահ դրանն արգելոյր զբազմութիւն այրուձիոյն. Եղիշ. ՟Ա. ՟Բ:
հայերեն բառարան (Armenian dictionary). 2013.